Fistül nedir?

Fistül, bir organla başka bir yapı arasında oluşan tüp şeklindeki anormal bir bağlantıdır. Mesane ve vajina gibi iki vücut boşluğunun veya vücut boşluğu ile cildin bağlantısı biçiminde olabilir. Fistül terimi Latincede tüp anlamına gelen fistula kelimesinden türetilmiştir. En sık olarak anüs ve çevresinde görülür ve bu durumda anal fistül adını alır. İkinci en yaygın yerleşim yeri iki bağırsak bölümü arasındadır ve bunlara enteroenterik fistül denir. Fistüller ayrıca rektum ve vajina, bağırsak ve cilt, bağırsak ve mesane arasında da sıktır.

 

Fistül çeşitleri nelerdir?

Prensip olarak, vücudun herhangi bir yerinde görülebilir; ancak en yaygın olarak bağırsak ve anüste gelişir. İdrar yollarında da çeşitli organlara açılan fistüller gelişebilir.

 

Anal fistül

Anal fistül, bağırsağın son kısmı ile anüs çevresindeki deri arasında gelişen küçük tünel şeklindeki anormal yapılardır. Genellikle anüs yakınındaki bir enfeksiyonun sonucu olarak gelişen apse nedeniyle ortaya çıkar. Apse boşaldığında geriye küçük bir kanal kalabilir. Anal fistül, rahatsızlık hissi ve cilt tahrişi gibi hoş olmayan belirtilere neden olabilir ve genellikle kendi başına iyileşmez. Çoğu durumda cerrahi yolla kapatılması gerekir.

 

Anal fistülün en önemli nedeni gibi anüs çevresinde gelişen apselerdir. Anal apseli her iki ila dört kişiden birinde fistül geliştiği tahmin edilmektedir. Anal fistüller genellikle tedavi edilmediği takdirde nadiren iyileştikleri için ameliyat edilmeleri gerekir.

 

Anal fistül belirtileri

Anüs çevresindeki ciltte tahriş

Otururken, hareket ederken, dışkılama sırasında veya öksürürken artan sürekli ve zonklayıcı bir ağrı

Makat çevresinde kötü kokulu akıntı

Dışkılama sırasında irin veya kan gelmesi

Apse varsa makat etrafında şişme, kızarıklık ve ısı artışı

Bazı durumlarda bağırsak hareketlerini kontrol etmede zorluk

Fistülün ucu deride makat yakınında küçük bir delik şekilde görülebilir, ancak bunu hastanın kendisinin görmesi zor olabilir.

 

Anal fistül nasıl tedavi edilir?

Anal fistülün başlıca tedavi yöntemi cerrahidir. Anal fistül kanalının makatta büyük abdestin tutulmasını sağlayan kaslarla ilişkisine göre 4 çeşit fistül tanımlanmaktadır. Fistül kanalının kasların altından veya alta yakın içinden geçtiği fistüller basit fistül olarak kabul edilir ve ameliyatı nispeten daha kolaydır. Fistülotomi denilen ameliyat kaslara fazla hasar vermeden gerçekleştirilebilir. Ancak fistül kanalının kasların üstünden veya üste yakın içinden geçerek oluşmuş fistüllerde fistülotomi yapıldığında kasların büyük kısmı kesileceğinden hastanın büyük abdestini tutması mümkün olmaz ve bu nedenle fistülotomi ameliyatı yapılamaz.Bu tür fistüllere seton ameliyatı denilen ve aylarca fistül kanalında kalacak materyeller yerleştirilerek tedavi gerçekleştirilir.

 

Anal fistülün tedavi yöntemleri nelerdir ?

-Fistülotomi; Basit fistüllerde başarıyla uygulanabilir. Cerrahi olarak fistül kanalı kesilerek çıkarılır veya kürete edilerek iyice temizlenir. Yara dikilmeden segonder iyileşme için açık bırakılır. Antiseptikli oturma banyolarıyla 3-4 haftada iyileşme sağlanır.

 

-Seton amelliyatı; Fistül traktının kasların üstünden geçtiği ve fistülotomi yapılırsa abdest tutamama riskinin yüksek olduğu hastalarda uygulanır. Fistül kanalının içinden geçirilen silikon ip halka şeklinde aylarca tutulur. Vucudun yabancı cismi olarak algıladığı ipi atarken fistül traktını da aşağı kaydırarak iyileşme sağlanır. Başarı oranı fistülotomiye göre düşüktür.

 

-Fibrin glue; Fistül tarktı kazınarak temizlenir ve içine fibrin maddesi enjekte edilerek yapışıp iyileşmesi sağlanır. Yeni bir yöntemdir. Tedavi başarısı ve nüksler ile ilgili uzun dönemli takip ve çalışma sayısı yetersizdir.

 

-Laserle tedavi; Fistül traktı içine laserle girilerek yakılması işlemidir. Bunun da fibrin glue yöntemi gibi yeni olduğundan uzun dönemli takibi hakkında yeterli araştırma sonuçları yoktur.

 

Ayrıca; Biyoprostetik plak ve flap operasyonu gibi cerrahi yöntemler de uygulanmaktadır.